Qimor o‘ynash – butlarga sig‘inish kabi og‘ir gunoh

JAHOLATGA QARSHI MA’RIFAT

Afsuski, bugungi kunda ba’zi ijtimoiy tarmoqlarda ayrim kishilar sport o‘yinlariga pul tikib, kimning jamoasi yutsa, o‘sha odam narigi jamoaga tikilgan pullarni olishi bilan bog‘liq o‘yinlar tobora avj olmoqda. Bu kabi narsalar qimor hisoblanadi. Boshqacha qilib aytganda, g‘olib mag‘lubdan biror narsa oladigan har bir o‘yin qimor bo‘lib, dinimizda bu amal qattiq qoralanadi va bundan qaytariladi.

Alloh taolo mo‘minlarga qarata bunday xitob qiladi: “Ey iymon keltirganlar, xamr (mast qiladigan ichimlik ichish), qimor (o‘ynash), tiklab qo‘yilgan butlar (ya’ni ularga sig‘inish) va cho‘plar (bilan folbinlik qilish) shayton amalidan bo‘lgan nopok ishdir. Bas, undan uzoq bo‘lingiz, shoyad najot topsangizlar! Xamr va qimor sababli shayton o‘rtalaringizga buzg‘u adovat solishni hamda sizlarni Allohni zikr qilishdan va namoz o‘qishdan to‘sishni istaydi, xolos! Endi to‘xtarsizlar!”(Moida surasi, 90-91-oyatlar).

Alloh taolo bu oyatlarda xamr, qimor, but-sanamlarga ibodat qilish va folbinlik bilan shug‘ullanishni jamlab zikr qilmoqda. Zero, ular zarar jihatidan bir-biriga yaqindir. Ya’ni xamr va qimor, but-sanamlarga topinish va folbinlik, ham haromlik jihatidan, ham gunoh jihatidan bir-biriga tengdir. Bularning barchasi johiliyat davri ishlaridandir.

Zamaxshariy rahimahulloh aytadilar: “But-sanamlarga ibodat qilgan, Allohga shirk keltirgan, xamr ichgan va qimor o‘ynaganlar orasida hech qanday farq yo‘qdir!”.

“Ey iymon keltirganlar...” Bu yerdagi nido barcha mo‘minlarga tegishlidir. Oyati karimada hammaga emas, balki faqat iymon keltirganlarga xitob qilinyapti, chunki Allohga iymoni bo‘lmagan odam U Zotning amr va qaytariqlariga ham quloq solmaydi.

Ya’ni: Alloh taologa haqiqiy va yaqiyn iymon keltirgan ey mo‘minlar, albatta aqlni to‘sib, kishini to‘g‘ri fikr yuritishdan to‘suvchi xamrni iste’mol qilish va u bilan bog‘liq boshqa holatlar, tasodifga asoslangan qimor o‘yini va u orqali pul topish, qurbonlik va ibodat qilish uchun tiklab qo‘yilgan butlarga sig‘inish hamda kishi kelajagini bilishga qaratilgan fol cho‘plari bilan fol ko‘rish “shayton amalidan bo‘lgan nopok ishdir”. Bu yuqorida sanab o‘tilgan to‘rt narsaning sifatidir.

Ya’ni: mana shu narsalar, ularni iste’mol qilish va shug‘ullanish nopok va harom ishlardandir. Ularni to‘g‘ri fikr va sog‘lom alq egalari qabul qilmaydi, balki inkor etadi. Zero, bu ishlarni insonga shayton ziynatlab, chiroyli qilib ko‘rsatadi. Zero, shaytonning o‘zi nopokdir, nopok esa faqat nopoklikka chaqiradi. Ayni paytda shayton insonning ashaddiy dushmani bo‘lib, u odam bolasiga yomonlikdan boshqa narsani ravo ko‘rmaydi.

Bu ishlar shaytonga nisbat berilishidan ularning o‘ta qabih va manfur ishlardan ekanini bilib olamiz.

“Bas, undan uzoq bo‘lingiz, shoyad najot topsangizlar!” Bu yerdagi “undan” olmoshi “nopok ish”ga, nopok ishlar sirasiga kiruvchi to‘rt illat – xamr, qimor, tiklab qo‘yilgan butlar va folbinlik qilish cho‘plariga tegishlirdir. Oyatda “undan” deb birlik shaklda aytilishiga sabab shuki, xamr, qimor, but-sanamlarga sig‘inish va folbinlik qilish – bularning hammasi “nopok ish” deb jamlanmoqda va so‘ngra o‘sha nopok ishdan uzoq bo‘lishga chaqirilmoqda.

Ya’ni: vaholanki, mana shu to‘rt narsa sog‘lom aql tasdiqlamaydigan nopok va najas narsalar sirasiga kirar ekan, bas, ey mo‘minlar, dunyo va Oxiratda najot topishingiz uchun ularni tark qiling, yaqiniga ham yo‘lamang! Men sizlarni bu razil ishlarni nafaqat tark etishga, balki undan uzoq yurishingizga amr qilaman!

Shundan so‘ng Alloh taolo xamr va qimorning dunyoviy va uxroviy zararlarini bayon qiladi: “Xamr va qimor sababli shayton o‘rtalaringizga buzg‘u adovat solishni hamda sizlarni Allohni zikr qilishdan va namoz o‘qishdan to‘sishni istaydi, xolos!”

Ya’ni: shayton mana shu munkar ishlarni sizlarga ziynatlab ko‘rsatish bilan o‘rtalaringizda bo‘lib turgan munosabatlarga rahna solish, oralaringizga hasad, nafrat va adovat urug‘larini sochishni xohlaydi.

Bularning barchasi xamr va qimor sababidan yuzaga keladi. Agar aroqxo‘rlar mast bo‘lib olsalar, aql-xushni yo‘qotib, hidoyatdan mahrum bo‘ladilar, yaxshini yomondan, yomonni yaxshidan ajrata olmay qoladilar, dushmanni do‘st tutib, hatto o‘zlarining yaqin do‘stlarini ham dushman sanay boshlaydilar, bir-birlari bilan janjallashib, jiqqa-musht bo‘ladilar. Mana shu narsalar odamlar orasida nafrat va adovat olovini yoqadi va natijada kishilar o‘rtasida kelishmovchilik va nizolar kelib chiqadi. Buni Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhu misolida ham ko‘rishimiz mumkin.

Qimor ham xuddi shunday. Qimorda faqat bir tomon yutadi, ikkinchi tomon bor butidan, mol-mulkidan ajraydi. Yutqazgan odam bunga beparvo qarab turmaydi, endi u yutgan odamga bor kuchi bilan adovat qila boshlaydi. Chunki inson tabiatan mol-dunyoga harismand bo‘lib, ko‘z o‘ngida bir zumda mol-mulkidan mahrum bo‘lgan odam uni qaytarishga, juda bo‘lmaganda o‘sha raqibiga biron zulm qilishga, aziyat yetkazishga harakat qiladi. U, avvalo, qalbida unga bo‘lgan kuchli adovat va qasos olish rejasini tugib qo‘yadi, kuni kelib uni amalga oshiradi. Natijada talon-tarojlik, qotillik, o‘g‘rilik kabi jinoyatlar sodir etiladi.

Shunday qilib, xamr va qimor odamlar orasidagi munosabatlarga rahna solib, o‘zaro aloqalarning uzilishiga sabab bo‘ladi. Bu xamr va qimorning dunyoviy zararlari edi. Oyati karima davomida u ikkisining uxroviy zararlari haqida ham to‘xtalib o‘tiladi: “... hamda sizlarni Allohni zikr qilishdan va namoz o‘qishdan to‘sishni istaydi, xolos!”.

Ya’ni: shayton sizlar xamr ichish va qimor o‘ynash bilan shug‘ullanishingiz tufayli Allohning zikridan, U Zotga ibodat qilib, qurbat hosil qilish hamda Dinning eng asosiy ustunlaridan bo‘lgan namozni bekamu-ko‘st ado etishdan to‘sadi, mashg‘ul qilib qo‘yadi.

Aroqxo‘r mast bo‘lishi bilan aqlini yo‘qotadi. Aql ketganidan keyin esa banda Allohga itoat etish, U Zot buyurgan amallarni, xususan namozni bajarishga qodir bo‘lmaydi. Bu haqiqat hali xamr butkul harom qilinmasidan avval o‘z tasdig‘ini topgan. Abdurahmon ibn Avf ismli sahobiyning uyiga sahobalar yig‘ilishib, u yerda taom iste’mol qiladilar va xamr ichadilar. Shom namozi vaqti kirganida, ulardan biri imomlikka o‘tib, qiroatida xatolikka yo‘l qo‘yadi. Mana shuning o‘zi xamr bandani namozdan to‘sishiga yaqqol misoldir!

Qimor o‘ynaydigan odam shu yo‘l bilan pul topish halol deb biladi. Bunday kishida sof iymon halovati va sog‘lom aql bo‘lmaydi. Natijada u Alloh buyurgan ibodatlarni bajarish u yoqda tursin, ular haqida o‘ylab ham ko‘rmaydi.

Alusiy rahmatullohi alayh aytadi: “Shaytonning xamr tufayli bandani Allohning zikri va namozdan to‘sishiga sabab shuki, aroqxo‘rda mastlik va “quvonch” paydo bo‘ladi, u jismoniy lazzatlarga g‘arq bo‘ladi. Bunday holda u o‘z-o‘zidan ibodatdan chetda bo‘ladi. Qimor o‘ynaydigan odam agar yutsa, qalbi quvonchga to‘lib, g‘alaba va mol-dunyoga bo‘lgan muhabbati uni ibodatdan to‘sadi. Agar mag‘lub bo‘lsa, umidsizlikka uchrab, g‘am-tashvish ichida qoladi va u endi faqat va faqat o‘z dushmani ustidan yutish haqida o‘ylay boshlaydi. Bunday holatda uning xayoliga ibodat qilish kelarmidi?!”

“Endi to‘xtarsizlar!” Bu xamr, qimor va shu kabi harom ishlarning dunyoviy va uxroviy zararlari bayon qilingach ham ularni iste’mol qilishda davom etadiganlar uchun qattiq malomat va tergov ma’nosida aytilmoqda.

Ya’ni: bu harom ishlardan tezda to‘xtanglar! Zero, Men sizlarga ularning zararlarini bayon qildim. Sizlar xamr ichishdan to‘xtaysizlarmi, yo‘qmi?!

Odilxon qori Yunusxon o‘g‘li

Manba: muslim.uz