Sof e’tiqod dushmanlari

JAHOLATGA QARSHI MA’RIFAT

Tinchlik, millatlar va dinlararo bag‘rikenglik, Vatanni ardoqlash, oilani muqaddas sanash kabi g‘oyalarni targ‘ib qiluvchi dinimiz nomiga dog‘ tushirgan, butun dunyo nigohida islom dinini “terrorizm dini”ga aylantirishga xizmat qilayotgan, musulmonlarni islom sivilizatsiyasi rivojiga qo‘shgan tarixiy xizmatini yo‘qqa chiqarayozgan soxta salafiylik XXI asrda musulmonlar boshiga kelgan eng katta musibat bo‘ldi. Bu oqim ko‘plab ulamolarning joniga qasd qilish, xudkushlik, tinch aholini qirib tashlash, voyaga yetmagan bolalarni qo‘liga qurol berish, olimlarni qadrsizlantirish kabi musulmonchilikka umuman to‘g‘ri kelmaydigan sifatlarga egaligi bilan musulmonlarni jahon hamjamiyati oldida qadrsizlanishiga xizmat qildi.

Soxta salafiylar “tasavvuf – bu kufr”, “mazhabga ergashish – shirk”, “vasila – shirk”, “Alloh taolo osmonda” kabi ko‘plab fitnaga sabab bo‘luvchi mavzular orqali o‘sib kelayotgan yosh avlodning aqlini zaharlashga harakat qildi. Jamiyatni parokanda qilish, olimlarni qadrsizlantirish va yoshlarni o‘z yo‘llariga og‘dirish kabi jirkanch maqsadlarga erishishga intildi. Salafiylarning “Alloh taolo osmonda” degan aqidaviy fitnasi musulmonlar orasida tafriqalanishni keltirib chiqarishga sabab bo‘lgan mavzulardan biridir.

Risolat davriga nazar solinsa, Rasululloh alayhissalom, u kishidan so‘ng sahobai kiromlar musulmonlarga: “Alloh taolo yuqorida” deb e’tiqod qilinglar” deb buyurmaganliklari ko‘zga tashlanadi. Chunki u paytda musulmonlar orasida “Alloh taolo osmondami, yerdami?” degan savol yoki qarashga o‘rin yo‘q edi. Chunki ular Alloh taoloni Qur’on va hadis asosida sodda va asosli tarzda tanir edilar hamda e’tiqoddan chalg‘ituvchi aqidaviy masalalardan o‘zlarini olib qochar edilar. Shuning uchun ham Hasan Basriy rahmatullohi alayh tavhid ilmida ilmiy suhbat qilmochi bo‘lsalar, salohiyatsiz insonlarni suhbatdan chetlatar edilar.

Imom Ahmad rahmatullohi alayh aytadi: “Alloh taolo O‘zini o‘zi yoki Rasululloh vasf etgan narsa bilan sifatlanadi. Bunda Qur’on yoki hadisga qo‘shimcha qilmaymiz. Alloh u ila vasf etilgan narsa shaksiz haq deb bilamiz. Shu bilan bir qatorda (Unga o‘xshash biror narsa yo‘q) deb e’tiqod qilamiz. Uning sifatlari va fe’llarini o‘xshashi yo‘q. Nuqson va yaratilganlikni anglatuvchi barcha narsadan Alloh azza va jalla pokdir”.

Imom Shofe’iy Imom Molikdan naql qilgan rivoyatda, “Rasululloh ummatga istinjo o‘rgatib, tavhidni ta’lim bermasliklari mumkin emas. U zot hadisda: “La ilaha illalloh” deyish bilan kishi musulmon bo‘ladi deb aytganlar. Lekin biror hadisda Alloh taologa yuqori tomonni, ya’ni osmonni nisbatini berish tavhidga aloqador, deb aytilmagan” deydilar.

Imom Shofe’iy “Aqlli kishiga Alloh taoloni biror narsaga o‘xshatish harom va bu mavzuda chuqur ketish ham” deganlar. Sahoba va tobe’inlarning hayotiga nazar solinsa, aqida masalasida ular juda hassos bo‘lganliklari ko‘zga tashlanadi, ya’ni bu mavzuda ular o‘zaro bahs qilmaganlar. Aqida bahsiga omi xalqni jalb qilmaganlar va minbarlarda nozik aqidaviy masalalarni mavzu sifatida gapirmaganlar. Soxta salafiylar esa, musulmonlar orasida mazhabsizlikni singdirish maqsadida o‘z izdoshlariga birinchi kundanoq “Alloh taolo osmonda”, “vasila harom”, “Alloh taoloning qo‘li, yuzi mavjud” kabi aqidaviy masalalarni tizimli bayon qilib keladilar. Holbuki, bu chin salaflarning yo‘liga ziddir. Soxta salafiylarning “Alloh taolo osmonda” degan e’tiqodiy qarashlari haqida so‘z yuritishdan oldin, ahli sunna val jamoaning e’tiqodini bayon qilish va musulmonlar e’tirofiga sazovar bo‘lgan salafi solihlarning mavzu bo‘yicha qarashlarini keltirib o‘tish o‘rinlidir. Zero, birinchi singdirilgan fikr, u qanday bo‘lishidan qat’iy nazar o‘quvchi ongiga albatta u yoki bu jihatdan ta’sir qiladi. Alloh taolo yurtimizni eng kuchli va bilimli bo‘lgan ertamiz egalarini o‘zing asragin.

Sherzodbek AXMEDOV,

Mingbuloq tumani “Mulla Abdurahmon” jome masjidi imom xatibi

Manba: muslim.uz